چند ساعت بیشتر تا رای‌گیری کنست، مجلس اسرائیل، برای انتخاب رئیس جدید مجلس نمانده بود که زلزله‌ای صحنه سیاسی کشور را دگرگون کرد: بنی گانتز رهبر ائتلاف «آبی و سفید» که در طول یک سال سه بار نتانیاهو را در انتخابات به چالش کشیده بود اعلام کرد خود نامزد ریاست مجلس می‌شود. یولی ادلشتاین، رئیس سابق مجلس از لیکود، حزب بنیامین نتانیاهو، روز چهارشنبه ناگهان استعفا داده بود.

از این حرکت گانتز بلافاصله موضوعی معلوم شد که افراد نزدیک به «آبی و سفید» مدتی بود می‌دانستند، اما اکثریت مردم اسرائیل خبری از آن نداشتند: ائتلاف سه حزبی ژنرال گانتز فروپاشید و او به نتانیاهو پیوست تا دولت «اضطراری» تشکیل دهد.

این آخرین پرده نمایش پرتلاطم چند روز اخیر سیاست اسرائیل بوده است. در پی انتخابات قبلی که منجر به بن‌بست شد، به نظر می‌رسید دو گزینه وجود دارد: یا نتانیاهو با کمک چند فراری از حزب ژنرال گانتز، دولت تشکیل می‌دهد و یا شاهد دولت وحدت بین لیکود و «آبی و سفید» خواهیم بود.

ژنرال گانتز اما راهی متفاوت را طی کرد: او در پاسخ به تقاضای نتانیاهو برای پیوستن به دولت وحدت، گفت حاضر است وارد ائتلافی شود که شامل «همگان» باشد، یعنی شامل «فهرست مشترک»،‌ گروه سیاسی شهروندان فلسطینی‌تبار إسرائيل؛ خواسته‌ای که می‌دانست بی‌بی هرگز نخواهد پذیرفت.

سپس شاهد گشایش پارلمان اسرائیل بودیم. طبق پروتکل معمول، پارلمان اول باید دولت تشکیل دهدو بعد کمیته‌های پارلمانی و رئیس مجلس را انتخاب کند. حزب «آبی و سفید» اما از اکثریت متحدینش در کنست استفاده کرد تا اعضای خود و همچنین اعضای «فهرست مشترک» و «اسرائیل، خانه ما» (حزب تحت رهبری آویدور لیبرمن) را در کمیته‌های کلیدی منصوب کند.

یولی ادلشتاین با دیدن این حرکات سعی کرد اجازه رای‌گیری در کنست را ندهد. هدف اصلی‌اش این بود که سمت خودش را در مقابل نامزد آبی و سفید، مئیر کوهن، از دست ندهد. هدف گانتز از به میان آوردن کوهن بیش از آن که تشکیل دولت باشد، حرکتی تاکتیکی بود: سد راه ادغام عملی قوای مقننه و مجریه. 

تشکیل دولت اقلیت به رهبری گانتز روی کاغذ ممکن بود، اما بعید به نظر می‌رسید. نخست آن که دو نفر از نمایندگان «آبی و سفید» نه تنها حاضر به ائتلاف با نمایندگان «فهرست مشترک»‌ نیستند که حتی حاضر نیستند بخشی از دولتی باشند که مورد حمایت این نمایندگان است. 

دوم، ویروس کرونا. اسرائیل هم مثل هر کشور دیگری درگیر آشوب این ویروس شده است. مردم اسرائیل در قرنطینه کامل هستند و حتی دولت هم اجازه نظارت بر تلفن‌های همراه شهروندان را دارد (چه کرونا داشته باشند چه نه.) تشکیل دولت اقلیت در چنین شرایطی حرکتی کلبی‌مسلکانه دیده می‌شد؛ حالا بگذریم از احتمال ۲۰ درصد بیکاری و مرگ هزاران نفر از شهروندان.

اگر کوهن رئیس مجلس شده بود، می‌توانست لوایحی پیش بگذارد که نتانیاهو را زیر سوال ببرد. مثلا مقرر کردن محدوده زمانی برای نخست‌وزیری، مقرر کردن این ‌که نخست‌وزیری که در حال محاکمه باشد نمی‌تواند این سمت را حفظ کند، و تقویت نظام قضایی که زیر ضرب قرار گرفته است.

اما یودلشتاین در حرکتی بی‌سابقه جلو رئيس شدن کوهن را از طریق سد راه رای‌گیری گرفت. او پس از تنها سه دقیقه به اولین جلسه مجلس جدید پایان داد و گفت: «وجدانم به من اجازه ادامه کار نمی‌دهد. ما به دولت وحدت نیاز داریم.»

مقامات حزب «آبی و سفید» بلافاصله نزد دیوان عالی اسرائیل شکایت بردند. این دیوان رای داد که ادلشتاین باید اجازه دهد مجلس رئیس جدیدی انتخاب کند. ادلشتاین به جای این کار دست به استعفا زد. این حرکت دهن‌کجی به نظام قضایی اسرائیل تلقی می‌شد که سال‌های سال است توسط راست اسرائیل زیر ضرب قرار گرفته است، بخصوص پس از آن‌که نتانیاهو را رسما دادگاهی کرد. 

به نظر می‌رسید که  برنامه ژنرال گانتز موفق از کار در آمده است، او اما طرح دیگری در آستین داشت: طرح پیوستن به نتانیاهو. خبر این تصمیم که در رسانه‌های اجتماعی پخش شد، نمایندگان بلوک او با بهت و ناراحتی واکنش نشان دادند. ایمن عوده، رهبر «فهرست مشترک» و چهره شاخص حزب کمونیست إسرائيل، گفت: «آن‌ها هرگز هیچ فرصتی را برای فرصت‌سوزی از دست نمی‌دهند»، یعنی تکرار همان جمله معروفی که آبا ابان، وزیر خارجه اسرائيل، در مورد فلسطینی‌ها زده بود. 

بیست دقیقه به رای‌گیری مانده بود که کوهن نامزدی‌اش را پس گرفت و ائتلاف «آبی و سفید» دو شقه شد؛ گانتز با ۱۵ نماینده ماند و مخالفین گانتز با ۱۸ نماینده. به علت مقررات کرونایی، نمایندگان مجلس در گروه‌های سه‌نفره رای می‌دادند. گانتز با کمک رای احزاب راست‌گرا به ریاست مجلس سید.

طبق مقررات وزارت بهداشت، گانتز باید در پارلمانی خالی سخنرانی می‌کرد و این‌جا بود که گفت: «در زمان نامعمول باید تصمیمات غیرمعمول قرار گرفت و برای این کار نیازمند وحدتیم.»

ناگهان تمام شوهای تلویزیونی و رادیویی کشور پر شدند از همکاران سابق گانتز که به رهبر سابق خود حمله کردند. اعضای حزب «یش آتید» (یکی از سه حزب تشکیل‌دهنده آبی و سفید) از گروه نمایندگان ائتلاف در واتس‌اپ خروج کردند و رهبرشان، یائیر لاپید، گانتز را در توئیتر آنفالو کرد. 

زمان نشان خواهد داد که گانتز تصمیم درستی گرفته است یا نه. اما خیلی از کارشناسان این حرکت او را با کاری مقایسه می‌کنند که شائول موفاز، رهبر سابق حزب مرکز، در سال ۲۰۱۵ انجام داد. او دو کرسی در پارلمان داشت و از نتانیاهو منتفر بود. اما با وعده مواضع شاخص در دولت، فریب ورود به مذاکرات را خورد؛ نتانیاهو در لحظه آخر با لاپید به توافق رسید و موفاز را دور زد.

گانتز حالا باید برگردد به حزب خودش به نام «پایداری اسرائيل» و مذاکرات با نتانیاهو را آغاز کند. تقاضای او احتمالا توافقی با نتانیاهو برای چرخش در سمت نخست‌وزیر است. طبق چنین توافقی، گانتز پس از ۱۸ ماه نخست‌وزیر خواهد شد. او احتمالا خواهان وزارت‌خانه‌های دفاع و دادگستری هم می‌شود.

اما با بحران کرونا و با تعطیلی پیش روی پارلمان به مناسبت عید پسح، هنوز معلوم نیست مذاکرات قرار است در چه بازه زمانی صورت بگیرند. 

اسرائیل در عین حال در حال نبرد با شیوع کرونا است. این در حالی است که وزیر بهداشت، یاکوف لیتزمان، از حزب مذهبی اولتراارتدوکس‌ها می‌آید و گفته است: «ما دعا می‌کنیم مسیحا تا زمان عید پسح ظهور کند» و اسرائیل را از شر این بیماری نجات دهد.

معلوم نیست که احتمال ظهور مسیحا بیشتر است یا نخست‌وزیر شدن گانتز؟